Στη μελέτη εξετάζεται η λειτουργία της γεωγραφικής περιοχής της Ηπείρου ως λογοτεχνικού μύθου στην πεζογραφία μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και, ειδικότερα, στην πεζογραφία που μυθοποιεί τον ηπειρώτικο χώρο ως γενέθλιο τόπο. Η ανάλυση επικεντρώνεται σε εκατόν σαράντα δύο κείμενα οκτώ πεζογράφων που ανήκουν και στις δύο μεταπολεμικές γενιές. Στην πρώτη κατατάσσονται οι Δημήτρης Χατζής, Κίμωνας Τζάλλας, Φρίξος Τζιόβας και Γιάννης Δάλλας και στη δεύτερη οι Τάσος Πορφύρης, Χριστόφορος Μηλιώνης, Στέφανος Σταμάτης και Φάνης Μούλιος. Στην πλειονότητά τους λειτουργούν ως ομάδα κατά το ξεκίνημά τους και συμμετέχουν στην εκδοτική επιτροπή της περιοδικής έκδοσης των Ιωαννίνων Ενδοχώρα (1959 -1966). Με βάση διάφορες εκδοχές της θεωρίας του λογοτεχνικού χώρου και του λογοτεχνικού μύθου, που παρουσιάζονται στο εισαγωγικό μέρος, και ακολουθώντας τη μέθοδο της χαρτογράφησης την οποία προτείνει η λογοτεχνική γεωγραφία, η κειμενική αναπαράσταση της ηπειρώτικης γεωγραφίας διακρίνεταισε δύο κατηγορίες: «τόπος-σκηνικό» και «τόπος-φάσμα». Στην πρώτη μελετάται το άστυ (κυρίως τα Ιωάννινα) και η ύπαιθρος, σε συνάρτηση με τον συμβολισμό που διαθέτουν και με τους αξιακούς κώδικες που μεταφέρουν, ως προσδιορισμένο άμεσα ή έμμεσα τοπογραφικό υπόστρωμα του κειμένου. Στη δεύτερη εραυνάται η φασματική ανασυγκρότηση της Ηπείρου, όταν η μυθοπλασία τοποθετείται σε μη ηπειρώτικη σκηνογραφία (Αθήνα, Γερμανία, Αγγλία). Γίνεται αντιληπτό ότι η λογοτεχνική Ήπειρος συμβαδίζει κατά γράμμα με τη βιωμένη Ήπειρο των δημιουργών. Προσεγγόζονται ακόμη οι αθέατες χωρικές όψεις της ηπειρώτικης παρουσίας: α. η ιστορική διάσταση της Ηπείρου από τη σκοπιά της θεματικής του πολέμου, ιδίως της πολεμικής δεκαετίας του 1940, ως πεδίο εχθρικής δράσης και β. ο συμβολοποιημένος τόπος-Ήπειρος ως πεδίο θετικής δράσης. Στον αντίποδα του πολέμου, ο χώρος συμβολοποιείται θετικά από την προφορική λογοτεχνία (δημοτικό τραγούδι, θρύλοι), το τοπικό γλωσσικό ιδίωμα και την τοπική ιστοριογραφία. Διαπιστώνεται ότι κυρίαρχα θέματα και μοτίβα προέρχονται από τον Δημήτρη Χατζή και κατεξοχήν από τη συλλογή του Το τέλος της μικρής μας πόλης (1953, 1963) και τονίζεται ο κεντρικός ρόλος του στη συγκρότηση της μεταπολεμικής πεζογραφίας της ηπειρώτικης εντοπιότητας.
Παναγή Τσαλδάρη 1
Κομοτηνή, 69132
Τηλ: 25310-39462
Fax: 25310-39483
Email: secr@he.duth.gr