Η σειρά των Βαλκανικών Συνεδρίων Νεοελληνικών Σπουδών οφείλει την ύπαρξή της στους διακεκριμένους Βούλγαρους καθηγητές Στόγινα και Ρόμαν Πορομάνσκι, που προωθώντας την επιστημονική συνεργασία των Νεοελληνιστών της νοτιοανατολικής Ευρώπης, διοργανώνουν το 2001 και το 2007 στο Τμήμα Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου της Σόφιας «Άγιος Κλήμης Αχρίδας» το 1ο και το 2ο Συνέδριο των Νεοελληνιστών των Βαλκανικών Χωρών με τη συνδρομή της Εταιρείας των Νεοελληνιστών της Βουλγαρίας «Κωστής Παλαμάς». Οι γλώσσες εργασίας του Συνεδρίου είναι η ελληνική και η βουλγαρική.

Το 1ο Συνέδριο πραγματοποιείται στο διάστημα 8-10 Νοεμβρίου 2001 με θέμα «Η Νεοελληνική Γλώσσα στα Βαλκάνια - προβλήματα διδασκαλίας, μελέτες και προοπτικές». Γίνονται 30 ανακοινώσεις με τη συμμετοχή πανεπιστημιακών από τα Τμήματα Νεοελληνικών Σπουδών της Βουλγαρίας, της Σερβίας, της Ρουμανίας, της Τουρκίας και ελάχιστων ευρωπαϊκών χωρών. Τα πρακτικά του Συνεδρίου κυκλοφορούν από τον εκδοτικό οίκο Rovita στη Σόφια το 2003.

Το 2ο Συνέδριο των Νεοελληνιστών που διδάσκουν σε πανεπιστήμια των Βαλκανικών Χωρών διοργανώνεται και πάλι από το Πανεπιστήμιο της Σόφιας και το Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών του Νέου Βουλγαρικού Πανεπιστημίου, στη Σόφια στις 21 και 22 Σεπτεμβρίου 2007 με θέμα «Η Νεοελληνική Γλώσσα στα Βαλκάνια τον 21ο αιώνα - Έρευνα, Προβλήματα Διδασκαλίας και Προοπτικές». Συμμετέχουν Νεοελληνιστές από πανεπιστήμια της Ελλάδας, της Κύπρου, της Βουλγαρίας, της Τουρκίας, της Ρουμανίας, της Αλβανίας, της Κροατίας και της Σλοβενίας. Τα πρακτικά εκδίδονται από το Νέο Βουλγαρικό Πανεπιστήμιο το 2010.

Το 3ο Συνέδριο οργανώνεται το 2015, σε νέα βάση, στη Ρουμανία με πρωτοβουλία του Καθηγητή του Πανεπιστημίου του Βουκουρεστίου κ. Tudor Dinu. Δεν επικεντρώνεται αποκλειστικά στη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στα Βαλκάνια αλλά επεκτείνεται και σ' όλους τους άλλους επιστημονικούς τομείς των Νεοελληνικών Σπουδών (λογοτεχνία, ιστορία, τέχνη, κοινωνία), τοποθετώντας τις βαλκανικές έδρες στο επίπεδο των αντίστοιχων δυτικοευρωπαϊκών. Το Συνέδριο διεξάγεται αποκλειστικά στην ελληνική γλώσσα από το Τμήμα Κλασικής και Νέας Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Βουκουρεστίου, το Ινστιτούτο Νοτιοανατολικών Σπουδών της Ρουμανικής Ακαδημίας και την Ένωση Ελλήνων Ρουμανίας στο Βουκουρέστι στις 16 και 17 Οκτωβρίου 2015 με θέμα «Ο Ελληνισμός ως Πολιτιστικός και Οικονομικός Παράγοντας στα Βαλκάνια (1453-2015): Γλώσσα, Λογοτεχνία, Τέχνη, Κοινωνία». Συμμετέχουν 95 πανεπιστημιακοί, διδάκτορες, ερευνητές και υποψήφιοι διδάκτορες από 13 βαλκανικές και ευρωπαϊκές χώρες. Τα πρακτικά δημοσιεύονται στο Βουκουρέστι από τον εκδοτικό οίκο UER Press το 2017.

Έκτοτε το Συνέδριο αποκτά μεγάλο κύρος στον επιστημονικό κόσμο των Νεοελληνικών Σπουδών, καλλιεργεί συστηματικά τις σχέσεις των Νεοελληνιστών των βαλκανικών χωρών με τους συναδέλφους τους στην Ευρώπη και σ' όλη την υφήλιο, προσφέρει βήμα στους νέους επιστήμονες που σπουδάζουν σε μεταπτυχιακό επίπεδο στα βαλκανικά Τμήματα Νεοελληνικών Σπουδών και τίθεται υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Νεοελληνικών Σπουδών (ΕΕΝΣ) - European Society of Modern Greek Studies.

Για πρώτη φορά, έπειτα από πρόταση του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και σχετική απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Νεοελληνικών Σπουδών, το Συνέδριο οργανώνεται στην Ελλάδα από ελληνικό πανεπιστημιακό ίδρυμα. Η διοργάνωση από το Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δ.Π.Θ. ακολουθεί και διευρύνει τις αρχές του 3ου Συνεδρίου του Βουκουρεστίου. Όπως προκύπτει και από τη σύνθεση της επιστημονικής επιτροπής καλύπτονται όλα ανεξαιρέτως τα ερευνητικά πεδία του Νέου Ελληνισμού, όπως θεραπεύονται στα ελληνικά πανεπιστήμια και στις έδρες Νεοελληνικών Σπουδών του εξωτερικού: Ιστορία, Πολιτισμός, Λαογραφία, Κοινωνική Ανθρωπολογία, Ιστορία της Τέχνης, Λογοτεχνία, Θέατρο, Κινηματογράφος, Γλώσσα. Δίδεται η δυνατότητα ενισχυμένης συμμετοχής νέων επιστημόνων (μεταδιδακτορικών ερευνητών, διδακτόρων, υποψηφίων διδακτόρων και μεταπτυχιακών φοιτητών), κυρίως από τα βαλκανικά κράτη, και ενισχύεται η μεταξύ τους επιστημονική επαφή και η συνεργασία τους με πανεπιστημιακούς των ελληνικών και ξένων τμημάτων που υπηρετούν κάθε τομέα των Νεοελληνικών Σπουδών. Στο 4^ο Συνέδριο συμμετέχουν επιστήμονες από 18 χώρες: Βουλγαρία, Ρουμανία, Τουρκία, Σερβία, Αλβανία, Πολωνία, Γεωργία, Ρωσία, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία, Αγγλία, Σουηδία, Ελβετία, Αυστρία, Κύπρο, Ελλάδα.

Το αντικείμενο του 4ου Συνεδρίου των Νεοελληνιστών των Βαλκανικών Χωρών [«Ελληνισμός και Βαλκάνια - αμφίδρομες σχέσεις: γλώσσα, ιστορία, λογοτεχνία, πολιτισμός (1453-2019)»] προωθεί, παράλληλα με τις Νεοελληνικές Σπουδές στη βαλκανική, την έναρξη του επιστημονικού διαλόγου ανάμεσα στους Νεοελληνιστές και σε άλλες επιστημονικές ειδικότητες (ιστορία, λαογραφία, φιλολογία και γλωσσολογία διαφόρων βαλκανικών πολιτισμών) και ανιχνεύει συστηματικά την επαφή του Νέου Ελληνισμού με το βαλκανικό πολιτισμικό περιβάλλον. Η πολλαπλή ερμηνευτική προσέγγιση της αμφίδρομης σχέσης του Ελληνισμού με τα Βαλκάνια ανοίγει νέους ερευνητικούς δρόμους. Ελπίζουμε η συγκεκριμένη επιστημονική συνάντηση να λειτουργήσει ως έναυσμα για την ανάπτυξη της έρευνας, τόσο στο πλαίσιο της βαλκανικής και της διεθνούς πανεπιστημιακής κοινότητας των Νεοελληνιστών (πτυχιακές εργασίες, μεταπτυχιακές και διδακτορικές διατριβές, επιστημονικά προγράμματα) όσο και στους κύκλους των μελετητών (άρθρα, ανακοινώσεις σε συνέδρια, μονογραφίες).