Η εικαστική τέχνη που παρήχθη στο γκέτο του Τερεζίν αποτελεί ένα μοναδικό φαινόμενο. Εκατοντάδες έργα τέχνης από περίπου σαράντα εβραίους καλλιτέχνες έχουν διασωθεί. Η τέχνη των θυμάτων υπό την κυριαρχία των Ναζί μπορεί να θεωρηθεί ως ένα είδος τεκμηρίωσης και μαρτυρίας. Αποτελούσε όμως ταυτόχρονα και μια μορφή πνευματικής αντίστασης. Και είναι αυτό ακριβώς που δίνει σε πολλά από αυτά τα έργα την ιστορική τους σημασία – ως απόδειξη της οπτικής των θυμάτων και της απάντησής τους στη φρικτή καταπίεση.

Εξόριστη εκεί  το Δεκέμβριο του1942, η Φριντλ Ντίκερ-Μπραντάις (Friedl Dicker-Brandeis), μία εξέχουσα καλλιτέχνης στην περίοδο του Μεσοπολέμου, ίδρυσε στο γκέτο αρκετά καλλιτεχνικά σχολεία για παιδιά διαφόρων ηλικιών. Παρέδιδε μαθήματα καλλιτεχνικών και έκανε διαλέξεις σε εκατοντάδες παιδιά στο Tερεζίν.  H Φριντλ έψαχνε διαρκώς για χαρτί, κηρομπογιές και  χρώματα. Για τα σχέδια και τη ζωγραφική τους τα παιδιά χρησιμοποιούσαν κάθε κομμάτι χαρτιού με τον πιο οικονομικό τρόπο. Βοήθησε να οργανωθούν για τα παιδιά μυστικά μαθήματα και εκθέσεις, επειδή θεωρούσε την τέχνη ένα αποτελεσματικό τρόπο για να κατανοήσουν τα παιδιά τα συναισθήματα και το περιβάλλον τους. Με αυτή την ιδιότητα παρείχε «καλλιτεχνική θεραπεία» στα αγχωμένα παιδιά του Τερεζίν από τη συνεχή ψυχολογική πίεση που υφίσταντο. Επέμενε στην επίτευξη του στόχου της – «να αφυπνίσει την επιθυμία για δημιουργική δουλειά», βοηθώντας έτσι τα παιδιά να ξεπεράσουν τη σκληρή πραγματικότητα της καθημερινότητάς τους, στην οποία κυριαρχούσε ο τρόμος και η ασιτία.

Τα 5.000 εικαστικά έργα αυτών των παιδιών έγιναν μέσα αντιμετώπισης των ακραίων συνθηκών διαβίωσης  στο γκέτο. Οι πίνακες που σώθηκαν των Jozef Novak, Jindřich Seiner, Hana Fischerova, Hana Lustigova, Helga Weisova και άλλων παρουσιάζουν έναν αξιόλογο βαθμό πρωτοτυπίας.

Η κυρία Φριντλ και πολλοί από τους μαθητές της απελάθηκαν το 1944 από το Τερεζίν στο Άουσβιτς-Μπιρκενάου, όπου πέθαναν.

Εκτός από την παιδική τέχνη, οι διακεκριμένοι ενήλικες ζωγράφοι του γκέτο ήταν οι Leo Haas, Bedrich Fritta, Karel Fleischmann, Otto Ungar και Felix Bloch. Οι περισσότεροι από αυτούς τους φημισμένους καλλιτέχνες προέρχονταν από την πρώην Τσεχοσλοβακία. Ο Leo Haas, ένας από τους πιο γνωστούς καλλιτέχνες της εποχής, έγινε αρχηγός του Zeichenstube (σχεδιαστήριο) στο Τερεζίν , μιας μυστικής ομάδας που προσπαθούσε να απεικονίσει τη βάναυση πραγματικότητα της στρατοπεδικής ζωής.

1. Τι νομίζετε ότι ήθελε να εκφράσει η Friedl Dicker-Brandeisova σ’ αυτόν τον πίνακα;
2. Ο πίνακας ονομάζεται «Χωρίς τίτλο». Γιατί πιστεύετε ότι λέγεται έτσι;
3. Συζητήστε για έναν εναλλακτικό τίτλο που θα μπορούσατε να δώσετε στον πίνακα και εξηγήστε αυτή σας την επιλογή.

Αυτό ήταν ένα εικονογραφημένο παιδικό βιβλίο από τον Φρίτα (Fritta) αφιερωμένο στο γιό του Τόμας. Βρέθηκε στο Τερεζίν  κρυμμένο σ’ έναν τοίχο.

Ο Φρίτα πέθανε στο Άουσβιτς-Μπιρκενάου το 1944. Ο γιος του επέζησε και υιοθετήθηκε από τον Λέο Χας (Leo Haas) και τη σύζυγό του μετά το τέλος του πολέμου.

4. Η εικόνα του Μπέντριχ Φρίτα περιγράφτηκε ως «ένα από τα πιο σπαρακτικά παραδείγματα της στρατοπεδικής τέχνης». Τι νομίζετε ότι θα σήμαινε αυτή η φράση για  κάποιον, ο οποίος δεν έχει δει την εικόνα ή δεν γνωρίζει καμιά ιστορική πληροφορία πάνω στο θέμα;